Onderstaande lijst geeft de artikelen weer die geschreven zijn in opdracht van het programma Circulair Terreinbeheer. Een deel van de artikelen is gepubliceerd in magazines; een ander deel is verspreid via de nieuwsbrief en de website. Teksten: Moniek Löffler (Bureau Landwijzer) en Ingrid Zeegers (Portretten in Woorden). Illustraties en vormgeving: Ilva Besselink-Noorda (studio Ilva)
705, 2024
Bodem als basis in beleid
Sinds 2022 heeft de Nederlandse overheid een nieuw uitgangspunt voor de Maar: hoe zorgen we ervoor dat dit echt wordt gerealiseerd?inrichting van het land: water en bodem sturend. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Regie op grondstromen in projecten
Rijkswaterstaat en Provincie Gelderland ontwikkelden samen het Systeem Dynamische Model Grondstromen om grond en sediment die bij projecten vrijkomt hoogwaardig te gebruiken. Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Anders laten stromen van grond en sediment
De uiterwaarden van Wamel, Dreumel en Heerewaarden (UWDH) aan de Waal worden heringericht met nevengeulen en doorstromingsvlaktes. Het projectteam UWDH wil de daarbij vrijkomende baggerspecie zo hoogwaardig mogelijk gebruiken. Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Creatief ontwerpen met wat er is
Grond uit eigen streek benutten voor dijkversterking kan veel kosten besparen en CO2-uitstoot verminderen. Toch is dit niet de praktijk en dat ligt niet alleen aan wetgeving. Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Met klei naar veerkrachtig zand
Provincie Gelderland en Rijkswaterstaat lanceerden het Europese project LIFE CO2SAND om arme zandgronden met klei te verrijken. Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Klei in veen: kunnen baggeraars en boeren elkaar vinden?
Is het mogelijk om bodemdaling en CO2-uitstoot in veenweidegebieden te verminderen door dunne laagjes klei aan te brengen?. Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
705, 2024
De lange weg van normaal tot normaal: Waddenslib
Dit artikel blikt terug op de ‘pilot Waddenslib voor zandgrondverbetering’. Wat is er nodig voor opschaling? Lees het artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
705, 2024
Circulair terreinbeheer: aanjager van verandering in de praktijk
Water en bodem sturend: voor de inrichting van Nederland is het een nieuw beleidsprincipe, maar voor het programma Circulair Terreinbeheer vormt het al jarenlang het uitgangspunt. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Special Waarde van Bodem, 2024
507, 2023
Zand+Klei=Zavel: over het circulair benutten van grond en sediment
Hoe kunnen vrijkomende grond- en sedimentstromen worden benut voor het verbeteren van arme zandgronden? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Van lineair naar circulair: visie van het programma CT
Het tot stand brengen van de transitie vraagt om een cultuuromslag. We moeten verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van milieu en volksgezondheid en fundamenteel anders omgaan met grondstoffen. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Update: Van berm tot bladzijde, van plant tot product
Dit artikel gaat o.a. over de volgende onderwerpen: een rechtsoordeel voor het gebruik van bermgras voor karton of graspapier, de allocatie van bermen en het schoonmaken van bermen. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
CT: Uitdaging voor omgevingsdiensten
Hoe gaan omgevingsdiensten om met circulaire plannen in een lineair systeem? En hoe kunnen pilots worden uitgevoerd binnen de huidige lineaire wet- en regelgeving? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
507, 2023
Route ‘Voortgezet gebruik’
De Gemeente Súdwest-Fryslân heeft als bevoegd gezag besloten tot een alternatieve route voor het composteren van maaisel. Daardoor wordt maaisel als grondstof gezien en niet als afval. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Rotterdam circulair (bokashi)
De gemeente Rotterdam maakt van gevallen bladeren bokashi en verbetert daarmee de bodem van gemeentelijke plantsoenen. Dat draagt bij aan de ambitie gemeente Rotterdam: in 2030 circulair. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Pilot OMAB: koploper van circulair terreinbeheer (update)
Dit artikel beschrijft resultaten en ervaringen die zijn opgedaan tijdens de 5-jarige pilot OMAB. De eerste indruk: het toepassen van bodemverbeteraars gemaakt van lokale groenstromen werkt! Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Maasvlakte: van woestijn naar toendra? (toepassing bokashi)
Hoe krijg je het gras aan het groeien op de kale, arme zandgrond van de Maasvlakte? In een pilot wordt getest of bokashi van organische reststromen een oplossing kan bieden. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Kringlooplandbouw op Schiermonnikoog
Zeven veehouders op Schiermonnikoog ontwikkelden een alternatief om extensiever en meer circulair te gaan boeren. Circulair terreinbeheer is hiervan een onderdeel. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
CT Kennisprogramma in uitvoering
Bijna 60 pilots hebben zich aangesloten bij het Kennisprogramma Circulair Terreinbeheer. Wat is het doel en hoe werkt het in de praktijk? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Kennis voor transitie: over het kennisprogramma CT
In het Kennisprogramma CT wordt wetenschappelijke kennis ontwikkeld over lokale bodemverbeteraars van maaisel. Met als doel: bouwstenen leveren voor nieuw beleid. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Bokashi: herontdekt of uitgevonden?
Er wordt veel over bokashi geschreven en gediscussieerd, en er worden vele goede eigenschappen aan toegedicht. Maar wat is het eigenlijk en welke ervaringen zijn er? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Checklist helpt te bouwen aan vertrouwen
Het circulair omgaan met groene stromen kan niet zonder een goed werkende kwaliteitsborging. Als instrument hiervoor werken de pilots van het CT Kennisprogramma met de CT Checklist Zorgplicht Maaisel en Blad. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar circulair doen, 2022
507, 2023
Beleidsonderbouwing Kleine Kringloop
Circulair terreinbeheer lijkt een schoolvoorbeeld van de circulaire economie. Daarom onderzoeken LNV en IenW hoe beleid en regelgeving kunnen worden aangepast om meer ruimte hiervoor te bieden. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Op weg naar Circulair Doen, 2022
1104, 2020
Checklist als breekijzer
Zelfgemaakte lokale bokashi van blad: de gemeente Arnhem gaat ervoor. En in Friesland lanceren ze boerencompost van eigen erf. Hoe helpt de Checklist Kwaliteitsborging van Circulair Terreinbeheer hen? Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, februari 2021
1104, 2020
Pilot natuurgebied Soesterberg
Utrechts Landschap wil bijdragen aan een gezondere bodem en een betere waterberging van die bodem. Op de vliegbasis Soesterberg vindt een eerste pilot plaats met circulair terreinbeheer.. Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, april 2020
1101, 2020
Maaien op basis van kwaliteitskaarten
De kwaliteit van het maaisel bepaalt hoe het materiaal kan worden toegepast. Maar hoe weet een beheerder nou wat ‘ie heeft? In Overijssel gaan ze maaien op basis van kwaliteitskaarten. Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, januari 2020
1101, 2020
AgroProeftuin de Peel
AgroProeftuin de Peel is aangewezen als experimenteergebied voor kringlooplandbouw. Duurzaam bodembeheer vormt één van de speerpunten. Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, januari 2020
1102, 2019
Bokashi Krimpenerwaard
Door uitvoering van een kleinschalige Bokashi-proef met bermmaaisel went het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard aan een nieuwe rol als duurzame terreinbeheerder. Over een kleine proef met grote potentie. Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, februari 2019
1101, 2019
Waarde van Waddenslib
Zout slib uit de Eems-Dollard lijkt bruikbaar om de kwaliteit van suikerbietenakkers te verbeteren. De resultaten van de eerste proeven blijken veelbelovend, maar er is nog meer onderzoek nodig. Lees artikel…
Nieuwsbrief en website, januari 2019
1011, 2018
Investeren in de bodem = investeren in het watersysteem
Een goede bodem en een gezond watersysteem zijn nauw met elkaar verweven. Daarom werkt Waterschap Vallei en Veluwe samen met boeren aan bodemverbetering. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Boeren met water: over kaas en bodemdaling
Hoe boer je op veen? In Zuid-Holland worden proeven gedaan met peilgestuurde drainage. Daarmee kunnen boeren zelf het grondwater sturen op hun percelen om verdere bodemdaling tegen te gaan. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
[…]
1011, 2018
De stadswormerij als opmaat voor global worming
Als het aan bio-landbouw ingenieur Edgar van Groningen ligt, komt er in iedere stad een eigen wormenboerderij. “Daarmee wordt kringlooplandbouw ook in een stedelijke omgeving mogelijk.” Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Compost verdient waardering!
Goede compost is goud waard voor een gezonde bodem en een rijk bodemleven. Toch levert het noch de erkenning noch de prijs op die het verdient. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Transitie met kennis
Het programma Circulair Terreinbeheer roept kennisinstellingen op om rekening te houden met de toepasbaarheid van de kennis die ze ontwikkelen en om resultaten actief te delen. We vragen enkele experts om reactie. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Boeren met de natuur
Melkveehouder Brunia ontwikkelt een eigen methode om de bodem te voeden. Daarvoor spiekt hij voortdurend bij de
natuur, een belangrijke bron van kennis en inspiratie. Hoe werkt het principe? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Duurzaam aanbesteden werkt!
Hoe ga je zo duurzaam mogelijk om met materiaal dat vrijkomt bij het beheer en onderhoud van wegen? De provincie
Gelderland daagt aannemers uit door middel van de aanbestedingsprocedure. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Recept voor optimale verwaarding van biomassa
De productie van biobased dozen, tegels of planken bleef lang te groot voor een servet en te klein voor een tafellaken. Maar daar gaat het Grondstoffen Collectief Almere wat aan doen. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
[…]
1011, 2018
De kunst van het composteren
Natuurlijke compost op basis van groen, sediment én mest helpt om de bodem weer gezond te maken. Ton van der Lee van GroeiNatuurlijk! legt uit hoe het werkt. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Natuurlijk kapitaal!
In twintig natuurgebieden in Overijssel worden maatregelen genomen om de natuurwaarden te herstellen en te versterken. Hoe kan je omgaan met de enorme stromen organisch materiaal die daarbij vrijkomen? . Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Organische stof voor bodem en water
Het verbeteren van de bodem door organische stof vormt een telkens terugkerend thema in de Transitieagenda Biomassa en Voedsel. Waarom is organische stof zo belangrijk? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
1011, 2018
Veenoxidatie met lutum te lijf
In het Groene Hart worden proeven uitgevoerd om bodemdaling door veenoxidatie te stoppen. Nieuw is het idee om veen ‘in te pakken’ met klei. Een bijkomend voordeel daarvan is dat ook de CO2-uitstoot vermindert. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Transitie met boerenverstand, november 2018
[…]
1010, 2017
Verbeteren van schrale zandgronden
Pilot Kleine Kringloop Brabant: schoon en onverdacht maaisel dat wordt geoogst bij het reguliere terreinbeheer en slootonderhoud transporteren naar lokale boeren, die het materiaal onderwerken als bodemverbeteraar. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Bermmaaisel als grondstof voor biocomposiet
Pilot Biobased producten. Stel je voor: bermgras dat als vangrail weer in dezelfde wegberm belandt. Of lokaal bermgras dat later als oeverbeschoeiing in de sloot staat. Die gedachte past bij circulair terreinbeheer. Maar kan het ook? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
[…]
1010, 2017
Van berm tot bladzijde
Hoogwaardig benutten van biomassa die geoogst wordt tijdens beheer en onderhoud. Dat blijkt een kwestie van techniek, logistiek én het organiseren van een biobased markt. Daarover gaat de pilot Van Berm tot Bladzijde. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Ecologisch bermbeheer: Bokashi en goed boeren
Pilot Groen Goed in Oost Gelre: In september 2017 ging de eerste Bokashi-kuil in Oost Gelre weer open. In twee maanden tijd is 40 ton bermgras omgetoverd tot bodemverbeteraar voor de landbouw. Daarmee is de lokale koolstofkringloop weer gesloten. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
[…]
1010, 2017
Multi-purpose maaisel
Pilots Waterschap Drents Overijsselse Delta: testen van toepassingen van maaisel als grondstof. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Slootmaaisel lokaal toepassen als bodemverbeteraar
Pilot Gemeente Raalte: Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Maaisel naar de landbouw
Pilot langs de Regge en de Bornsebeek: hoe kunnen we op termijn al het maaisel hoogwaardig benutten als bodemverbeteraar in de landbouw, voor meer waterbergend vermogen en minder uitspoeling van mineralen? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Twents bermmaaisel verrijkt bodemleven
Pilot in Tubbergen en Dinkelland: agrariërs onderzoeken drie jaar of bermmaaisel helpt om de bodem – en daarmee de gewassen – beter te voeden. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Maaisel leveren aan de boer
Pilot Organisch (rest)Materiaal Als Bodemmateriaal (OMAB) in Overijssel: op weg naar een structureel en duurzaam systeem, waarbij organisch materiaal rechtstreeks aan de boer wordt geleverd voor bodemverbetering, met zo min mogelijk tussenstappen. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Organische reststromen als grondstof
Pilot Topsurf in de Krimpenerwaard: zijn organische reststromen bruikbaar om bodemdaling in het veenweidegebied te compenseren en kunnen deze tegelijkertijd dienen als bodemverbeteraar? Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Maaisel van maaipaden en watergangen
Pilot VALA en Rijn & IJssel: (sloot)maaisel dat geoogst wordt bij het beheer van de watergangen inzetten
om het organische stofgehalte van aangrenzende akkers op te krikken. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Slootmaaisel als onderdeel van de vruchtbare kringloop
Kringlooplandbouw en duurzaam wateren bodembeheer. Dat is de ambitie van het samenwerkingsproject ‘Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers’. De pilot ‘slootmaaisel als bodemverbeteraar’ vormt hiervan een onderdeel. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Organische stof tot nadenken
Pilot: in de regio Haarloseveld en Olden Eibergen gebruiken boeren de biomassa die geoogst wordt bij het onderhoud aan bermen, sloten en landschap om het organische stofgehalte van hun schrale bouwland te verhogen. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1010, 2017
Explosie van weidevogels dankzij compost
Pilot met de CMC composteermethode op Terschelling: “De bodem wemelt van het leven en dat uit zich in een explosieve ontwikkeling van het aantal weidevogels’’. Lees artikel…
Magazine Circulair Terreinbeheer, Waarde van maaisel, 2017
1009, 2017