Trots, enthousiast, ontzettend leuk en leerzaam: het zijn woorden die veelvuldig vielen tijdens de presentatie van vier medewerkers van de gemeente Rotterdam over ‘hun’ pilot met bokashi. Wat hadden zij te melden?

Op acht plaatsen in de stad doet de gemeente Rotterdam een pilot met bokashi. Rotterdam heeft de ambitie om het materiaalgebruik in 2030 met de helft terug te dringen. Herfstbladeren inzamelen en inzetten als grondstof behoort tot deze ambitie.

Deel 1: over inzamelen en uitdagingen

Tijdens de workshop vertelden Charissa Veth-Meulemans en Maarten Cabaret over de circulaire inzameling van blad en de uitdagingen die zij tegenkwamen. Zo bleek dat er in het eerste jaar te veel blad vervuild was. Om dat te voorkomen zijn er nu strenge eisen aan de inzameling van bladeren.

Medewerkers in de uitvoering hebben daarin een grote verantwoordelijkheid. Met veel laaggeschoolden en vele culturen is het belangrijk om duidelijk uit te leggen wat het doel is. Vraag de medewerkers om verantwoording en luister naar hen. Er komen veel waardevolle ideeën uit de uitvoering! “De medewerkers waren enthousiast, meedenkend, oplossend en onwijs gedreven.”

Andere uitdagingen en oplossingen:

  • Veegmachines / RAVOs blijken gevoelig te zijn voor mankementen. Om de rijbewegingen te beperken is het handig om dichtbij een verzamellocatie te hebben.

  • Het is heel effectief als er een mobiele perscontainer op de werklocatie te hebben (dat scheelt veel rijbewegingen en diesel van de RAVOs). Ze moeten dan wel op tijd op de goede locatie zijn, en dat is soms een uitdaging.

  • De kwaliteit van het blad varieert sterk per wijk. Daarom wordt er vooral in schone wijken verzameld, waar het voorwerk minimaal is. Om ook in andere wijken te verzamelen zou het zwerfvuil er uit moeten worden gefilterd/gezeefd, maar daarvoor zijn andere partijen nodig.

Deel 2: over onderzoek en monitoring

In het tweede deel van de presentatie gingen Benjamin Mesinga en Kees Vette van de gemeente Rotterdam in op onderzoek en monitoring. In dat kader analyseren zij het effect van bokashi in de plantsoenen via (maandelijkse) visuele waarnemingen én (jaarlijks) onderzoek van het bodemleven. Beiden laten zij foto’s zien van plantsoenen mét en zonder bokashi en van het bodemleven. Hun conclusie: de humusopbouw in de plantvakken komt goed op gang door bokashi, het bodemleven neemt toe en ‘de planten zien er kleurig en fleurig uit’. Daarbij hebben hoogwaardige bokashi en compost hetzelfde effect.

Bij de analyse van effecten, betrekken zij ook burgers, via QR codes en borden. Mogelijk wordt er in de toekomst nog meer gedaan met deze ‘citizen science’.

Tijdens de presentatie beantwoordden de vier sprekers tal van vragen uit het publiek over onder andere: micro-organismen, het kostenplaatje en het verschil tussen bokashi en compost in duurzaamheid en werking. Ook gingen zij in gesprek met deelnemers aan de workshop over ervaringen met bokashi van andere grondstoffen (zoals gras), duurzame alternatieve om bokashi te produceren van inlandse producten (niet lava granulaat), etc.

Tot slot een compliment uit de zaal: “Top hoe alles in elkaar steekt, zeg!”

[link naar presentatie]